مشاوره پیش از ازدواج اگر به روشی علمی و درست انجام شود، می‌تواند از بسیاری از مشکلات بعدی پیشگیری کند و زوج‌ها را به مهارتهای لازم برای مدیریت مسائل و چالش‌های رابطه تجهیز کند. اما متاسفانه در کشور ما اکثریت قریب به اتفاق افرادی که خود را به عنوان مشاوران پیش از ازدواج معرفی می‌کنند، صرفاً بر اساس سلایق شخصی عمل می‌کنند و آنچه در بیشتر موارد در جلسات رخ می‌دهد، فاصله بسیاری با اهداف واقعی مشاوره پیش از ازدواج دارد.
چرا مشاوره پیش از ازدواج آینده بهتری را برای رابطه رقم می‌زند؟
یادگیری مهارتهای ارتباطی: بسیاری از بلاهایی که باعث فروپاشی روابط زناشویی می‌شوند حاصل ناتوانی ما در مذاکره و توافق است. شیوه صحبت ما درباره مسایل رابطه بیش از هر چیزی کیفیت آن را تعیین می‌کند. اگر توانایی استفاده درست از گوش و زبان خود را نداشته باشیم، یعنی توانمندی لازم در گفتن و گوش دادن موثر را نداشته باشیم، به احتمال قوی حتی مشکلات خیلی کوچک هم می‌توانند رابطه ما را در معرض خطر جدی قرار دهد. اما در صورت تسلط به مهارتهای ارتباطی و استفاده درست و موثر از این مهارتها می‌توانیم مسایل سخت رابطه خود را هم به راحتی مدیریت کنیم. آموزش مهارتهای ارتباطی بخش مهمی از مشاوره پیش از ازدواج است.
انتظارات واقع‌بینانه از ازدواج: یکی از فاکتورهای مهم موفقیت رابطه این است که انتظارات معقول و منطقی از رابطه و همسرمان داشته باشیم. معمولاً وقتی افراد وارد رابطه می‌شوند، تصورات نادرستی از مشکلات و چالش‌های رابطه دارند، انتظارات غیرمنطقی و نامعقول زیادی درباره ماهیت رابطه صمیمی دارند، و زمانی که با واقعیت‌های زندگی زناشویی آشنا می‌شوند دچار شوک و تعارض می‌شوند. یکی از تکالیف مشاوره پیش از ازدواج، آشنایی با باورها، تصورات، و انتظارات نادستی است که می‌تواند باعث احساس سرخوردگی و ناکامی زودرس شوند. اصلاح این انتظارات و جایگزینی آنها با تصورات واقع‌گرایانه می‌تواند از بروز چالش‌ها و مشکلات متعدد جلوگیری کند.
مهارتهای حل اختلافات: شاید مهم‌ترین مهارتی که در مشاوره پیش از ازواج آموزش داده می‌شود مهارت مدیریت اختلافات و تفاوتهاست. تمام کسانی که ازدواج می‌کنند با مشکلاتی در رابطه خود مواجه می‌شوند و این طور نیست که زوجهای خوشبخت در مقایسه با آنهایی که طلاق می‌گیرند یا رابطه ناخوشایندی دارند، با مشکلات کمتری مواجه می‌شوند. در واقع، اگر دو گروه از زوجهای خوشبخت و ناراضی را باهم مقایسه کنیم تفاوتی در میزان مشکلات‌شان نمی‌بینیم. تنها تفاوت در شیوه مدیریت مشکلات، اختلافات و تفاوتهایی است که در بین آنها وجود دارد. شیوه مدیریت مشکلات در آغاز ازدواج با دقت بالای 90 درصد می‌تواند طلاق را پیش‌بینی کند. بنابراین، کسانی که در مشاوره پیش از ازدواج، مهارتهای مدیریت مشکلات و اختلافات را یاد می‌گیرند و با آمادگی بهتری وارد رابطه می‌شوند.
یادگیری درباره خود، همسر و رابطه: در مشاوره پیش از ازدواج، زوج‌ها درباره عملکرد خود در رابطه، ضعف‌ها، قوت‌ها و اقدامات لازم برای تغییرات ضروری در سبک رابطه‌ایِ خود آشنا می‌شوند. همچنین درباره سبک رابطه‌ای همسر و عملکرد متناسب با آن یاد می‌گیرند. علاوه بر اینها، هر رابطه‌ای از برخی الگوها تبعیت می‌کند، یعنی یک سرس اتفاقات تکراری و قواعد خاص هستند که هر رابطه ای را پیش می‌برند. برخی روابط در الگوها و قواعد ناکارآمد گیر می‌کنند و شناخت این الگوها و قواعد مخرب برای داشتن یک رابطه سالم ضرورت دارند. تحلیل آنچه که در رابطه رخ داده و شناسایی این الگوها بخشی جدایی‌ناپذیر از فرایند مشاوره پیش از ازدواج است.
تصمیم‌گیری منطقی: هدف اصلی مشاوره پیش از ازدواج تصمیم‌گیری در مورد مناسب بودن یا نبودن کسی برای ازدواج نیست و به جز در مواردی معدود مانند اعتیاد و بیماری روانی مشاور حق اظهار نظر درباره این موضوع یا به بیانی دقیق‌تر حق تصمیم‌گیری برای مراجع را ندارد. اما بر اساس فرایند مشاوره و شناختی که حاصل می‌شود می‌توان تصمیم بهتری درباره آینده گرفت که این تصمیم بهتر می‌تواند عزم جزم‌تر برای ادامه رابطه یا انصراف از ادامه رابطه باشد.
در مجموع، توصیه بر این است که حتماً مشاوره پیش از ازدواج را جدی بگیرید و برای دریافت مشاوره هم به هر کسی اعتماد نکنید. مشاوره پیش از ازدواج یک تخصص ویژه است و صرفاً روانشناس یا مشاور بودن برای داشتن صلاحیت در این زمینه کافی نیست. لذا باید با کسی مشاوره کنید که در این زمینه به عنوان حوزه تخصصی، دانش و تجربه لازم را داشته باشد.
